Αναφυλαξία στα παιδιά

Η αναφυλαξία, γνωστή και ως αναφυλακτική αντίδραση ή «αλλεργικό σοκ», αποτελεί μία επικίνδυνη για τη ζωή, ταχέως εξελισσόμενη αντίδραση του οργανισμού, που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Ωστόσο, παρά την σημαντικότητά της, παραμένει στην αντίληψη των πολλών θολή και υποεκτιμημένη κι αυτό την καθιστά πλέον επικίνδυνη.

Μπορεί να συμβεί σε κάθε άτομο και σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και όταν δεν έχει εκδηλωθεί εμφανής αλλεργία μέχρι τη στιγμή του συμβάντος. Αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση, η οποία χρειάζεται άμεση διαχείρηση.Αν και τα δεδομένα για τη συχνότητά της είναι σχετικά περιορισμένα, βεβαιότητα αποτελεί η  γεωμετρική αύξηση των αναφυλακτικών  επεισοδίων μεταξύ των ετών 1994-2004. Αυτό προκύπτει κυρίως από δεδομένα καταγραφής εισαγωγών με τον διεθνή κώδικα καταγραφής νοσημάτων (ICD), τόσο στις Η.Π.Α. όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στον παιδιατρικό πληθυσμό,ισχύουν οι ίδιοι περιορισμοί καταγραφής και σίγουρα πολλά περιστατικά υπερεκτιμώνται και άλλα τόσα διαλάθουν της προσοχής γονέων και ειδικών. Το συχνότερο αίτιο αναφυλαξίας στην παιδική ηλικία είναι οι τροφές και ιδιαίτερα το γάλα της αγελάδος, το αυγό, τα σιτηρά, το ψάρι , τα θαλασσινά και οι ξηροί καρποί. Στη βρεφική ηλικία κυρίως είναι το γάλα και το αυγό, στους ενήλικες τα θαλασσινά και οι ξηροί καρποί.

«Πώς θα καταλάβουμε, γιατρέ την αναφυλαξία;» , ρωτούν οι γονείς.

Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα ξεκινούν από το δέρμα με κνησμό, ερύθημα σε πρόσωπο και σώμα, πομφούς, σαν από τσίμπημα τσουκνίδας .Σε πολύ μικρό χρόνο, συμμετέχουν και άλλα συστήματα του οργανισμού, όπως το πεπτικό ( με πόνο στην κοιλιά, εμέτους ή και διαρροϊκές κενώσεις) , το αναπνευστικό (καταρροή, δακρύρροια, πταρμοί, βήχας). Σπανιότερα συμμετέχει το Νευρικό σύστημα   καθώς και το καρδιαγγειακό. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα βρέφη, όπου προβάλουν άτυπες κλινικές εικόνες όπως: ανησυχία ή ληθαργικότητα και έμετοι. Τα εξανθήματα δεν είναι τυπικά.

Αυτό που πρέπει όμως να γίνει πλήρως κατανοητό, είναι ότι η αναφυλαξία χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, διότι η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται είναι ιλιγγιώδης. Τα αντιισταμινικά και η κορτιζόνη δεν την προλαβαίνουν. Το μόνο φάρμακο που την αντιμετωπίζει έγκαιρα και επάξια είναι η αδρεναλίνη. Κυκλοφορούν σκευάσματα με τη μορφή στυλό, τα οποία απευθύνονται για βρέφη από 8 κιλά και άνω. Προϋπόθεση για τη σωστή χρήση της είναι η σωστή εκπαίδευση εκείνου που θα το χρησιμοποιήσει. Άρα, η απλή προμήθεια  για τον εξοπλισμό ενός οικιακού φαρμακείου δεν είναι η λύση.Ο θεράπων ιατρός θα κρίνει ποιος πρέπει να φέρει αυτοενιέμενη αδρεναλίνη μαζί του.Συνήθως, είναι απαραίτητη για άτομα που έχουν ιστορικό τροφικής ή φαρμακευτικής αλλεργίας και όπου αλλού κριθεί απαραίτητο, αλλά όχι για όλους.

Συμπερασματικά, η αναφυλαξία στα παιδιά είναι μια υπαρκτή επείγουσα κατάσταση , η οποία απαιτεί άμεση και συντεταγμένη αντιμετώπιση. Οι γονείς και όσοι έχουν επωμισθεί την ευθύνη μικρών παιδιών με ιστορικό αλλεργίας, είναι σημαντικό να έχουν επαρκή εκπαίδευση και γνώση καθώς και καταγεγραμμένο σχέδιο για να την αντιμετωπίσουν.

Μαρία Κουλούρη

Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ