Πότε υποψιαζόμαστε αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά;

Μαρία Κουλούρη

Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η αλλεργική ρινίτιδα μαζί με το άσθμα και την αλλεργική επιπεφυκίτιδα αποτελούν τις αναπνευστικές εκδηλώσεις ατοπίας. Χαρακτηρίζεται από ρινική καταρροή ή συμφόρηση, συνοδεύεται συχνά από επιπεφυκίτιδα και πταρμούς μετά από έκθεση σε συγκεκριμένη αλλεργιογόνο ουσία. Μπορεί επίσης να προηγείται των εκδηλώσεων του άσθματος ή να συνυπάρχει με αυτές. Παγκόσμια μελέτη καταγραφής έδειξε  ότι ένα ποσοστό 8,5%-14,6% των παιδιών σχολικής ηλικίας παγκόσμια, εμφανίζουν συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας.

Στην εποχή μας, βιώνουμε την πανδημία των αλλεργικών παθήσεων. Αυτό έρχεται σαν αποτέλεσμα κυρίως του τρόπου ζωής, της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών, της βιομηχανοποιημένης διατροφής, της ρύπανσης και πολλών άλλων παραγόντων που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη εποχή.

Το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς ενδέχεται να αποκαλύψει κληρονομικότητα σε γονείς ή/και αδέλφια,όπως και χαρακτηριστικά εμφάνισης σε σχέση με το περιβάλλον, την εποχή του χρόνου, ακόμα και λήψη τροφών. Όπως προδίδει η ονοματολογία της από την κατάληξη «-ίτιδα», σημαίνει φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου και των παραρρινίων. Στην περίπτωση αλλεργίας η φλεγμονή αυτή χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερους χαρακτήρες.

Για να εμφανιστεί η αλλεργική ρινίτιδα απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η χρόνια έκθεση σε ένα αλλεργιογόνο. Ο χρόνος που χρειάζεται για να γίνει αυτή η διαδικασία είναι τουλάχιστο δύο χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει κανένα νόημα να σκεπτόμαστε και να αναζητούμε αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά κάτω των δύο ετών.

Η συχνότερη αιτία αλλεργικής ρινίτιδας σε μικρά παιδιά είναι τα ενδοοικιακά αλλεργιογόνα : ακάρεα της οικιακής σκόνης, μύκητες υγρασίας, επιθήλια και σάλιο κατοικίδιων ζώων. Αργότερα και όσο το παιδί αυξάνει τις δραστηριότητές του, τα αίτια επεκτείνονται σε άλλα αλλεργιογόνα του αέρα, όπως οι γύρεις .

Η αλλεργική ρινίτιδα δεν συνοδεύεται από πυρετό. Χαρακτηρίζεται από συχνά μπουκώματα ή καταρροή, ροχαλητό κατά τη διάρκεια της νύχτας και βήχα, που όμως δεν προέρχεται από το κατώτερο αναπνευστικό. Τα μικρά παιδιά συνήθως δεν «φυσούν» τη μύτη τους, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται από ένα επίμονο ξερόβηχα ή ξύνουν τον ουρανίσκο με τη γλώσσα τους, παράγοντας ένα χαρακτηριστικό ήχο. Πολλές  φορές τα συμπτώματα αυτά εκλαμβάνονται σαν «τικ» από το περιβάλλον του παιδιού.

Η καταρροή συνήθως είναι υδαρής και άχρωμη. Ο χρωματισμός των εκκρίσεων όμως σε πράσινο ή κίτρινο χρώμα δεν αποκλείει την αλλεργία.

Θα υποπτευθούμε λοιπόν την αλλεργική ρινίτιδα σε ένα παιδί που:

• Εχει διαρκώς μπούκωμα ή «μύτη που τρέχει» αλλά και στο παιδί που παρουσιάζει ανάλογα συμπτώματα κάποια εποχή ή σχετιζόμενα με κάποιο περιβάλλον.
• Η παρουσία πταρμών ή συμπτωμάτων από τα μάτια μας φέρνει πιο κοντά στη διάγνωση της αλλεργίας
• Παρουσιάζει αυξημένους αλλεργικούς δείκτες στο αίμα και έχει ρινίτιδα
• Έχει ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας ή/και τροφικής αλλεργίας και τώρα εμφανίζει συμπτώματα ρινίτιδας
• Ξύνει διαρκώς τη μύτη
• Κοιμάται διακεκομένα και ξυπνά από μπούκωμα ( εκτός αν έχει ιογενή λοίμωξη)
• Είναι χαρακτηριστικά κουρασμένο κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Στις παραπάνω περιπτώσεις ο γιατρός σας θα κατευθύνει τον έλεγχο. Ενδεχομένως να χρειαστεί εκτίμηση από Ω.Ρ.Λ. ή Αλλεργιολόγο όπως και ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, προκειμένου να τεθεί η σωστή διάγνωση.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αλλεργική ρινίτιδα υπονομεύει την ποιότητα ζωής και ύπνου των παιδιών, επηρρεάζει τη σχολική απόδοση και μπορεί να εξελιχθεί σε άσθμα. Γι αυτό, ας μην την υποτιμάμε και ας την αντιμετωπίζουμε έγκαιρα.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Dykewicz MS, Wallace DV, Amrol DJ, et al. Rhinitis 2020: A practice parameter update. J Allergy Clin Immunol 2020; 146:721.
2. Ng ML, Warlow RS, Chrishanthan N, et al. Preliminary criteria for the definition of allergic rhinitis: a systematic evaluation of clinical parameters in a disease cohort (I). Clin Exp Allergy 2000; 30:1314.
3. Ng ML, Warlow RS, Chrishanthan N, et al. Preliminary criteria for the definition of allergic rhinitis: a systematic evaluation of clinical parameters in a disease cohort (II). Clin Exp Allergy 2000; 30:1417.
4. US Department of Health and Human Services. Agency for Healthcare Research and Quality. Management of allergic and nonallergic rhinitis. May 2002. AHQR publication 02:E023, Boston, MA. Summary, Evidence Report/Technology Assessment: No 54. http://www.ahrq.gov/clinic/epcsums/rhinsum.htm (Accessed on August 03, 2007).
5. Settipane RA. Demographics and epidemiology of allergic and nonallergic rhinitis. Allergy Asthma Proc 2001; 22:185.
6. Singh K, Axelrod S, Bielory L. The epidemiology of ocular and nasal allergy in the United States, 1988-1994. J Allergy Clin Immunol 2010; 126:778.
7. Wu WF, Wan KS, Wang SJ, et al. Prevalence, severity, and time trends of allergic conditions in 6-to-7-year-old schoolchildren in Taipei. J Investig Allergol Clin Immunol 2011; 21:556.