Κνίδωση στα παιδιά
Πότε μιλάμε για κνίδωση; Η κνίδωση (urticaria, από το urtica=τσουκνίδα) αποτελεί μια κατάσταση που εκδηλώνεταιστο δέρμα. Χαρακτηρίζεται από ερυθρές πλάκες με έντονο κνησμό, όπως εκείνες που προκαλεί η επαφή του δέρματος με την τσουκνίδα. Πολλές φορές περιλαμβάνει και βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος, με οίδημα σε διάφορες περιοχές ( όπως βλέφαρα, χείλη και αλλού), κατάσταση που χαρακτηρίζεται σαν αγγειοοίδημα.
Η κνίδωση θεωρείται ότι μπορεί να εμφανιστεί στο 20% του γενικού πληθυσμού. Ασφαλώς επηρεάζει και τα παιδιά κάθε ηλικίας. Συμβατικά και για πρακτικούς λόγους την χωρίζουμε σε οξεία (διάρκειας < 6 εβδομάδων) και χρόνια (διάρκειας > 6 εβδομάδων). Το αίτιο για την εμφάνισή της μπορεί να είναι γνωστό, όπως φάρμακο ή τσίμπημα εντόμου ή τροφή. Φυσικοί παράγοντες μπορεί επίσης να συνιστούν εκλυτικό αίτιο. Στα παιδιά πολύ συχνό αίτιο είναι μια λοίμωξη , μικροβιακή (π.χ. στρεπτόκοκκος) ή ιογενής ( γρίπη, μυκόπλασμα πνευμονίας, και άλλες).
Οι κνιδωτικές πλάκες αποτελούν περιοχές στρογγυλού, οβάλ ή οφιοειδούς σχήματος, που ξεχωρίζουν από την επιφάνεια του δέρματος, με ωχρότητα στο κέντρο τους. Η διάμετρός τους ποικίλει από 1 εκατοστό μέχρι αρκετά εκατοστά. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη φάση εξάπλωσης μπορεί να ενοποιούνται μεταξύ τους. Εμφανίζονται και εξαφανίζονται σε διάφορες περιοχές του σώματος. Συνήθης εντόπιση αποτελούν περιοχές στις οποίες ασκείται πίεση από τα ρούχα ή άλλους παράγοντες. Όταν ασκείται πίεση επάνω τους εξαφανίζονται και δεν αφήνουν εκχύμωση ή άλλο σημάδι. Σε περίπτωση που αυτό συμβαίνει, μπορεί να έχει υπάρξει εκδορά από τον ξεσμό ή να υπάρχει άλλη αιτία, όπως για παράδειγμα η κνιδωτική αγγειίτιδα.
Η μορφή των κνιδωτικών πλακών δεν είναι κατατοπιστική για το αίτιο ούτε για τον τύπο της κνίδωσης. Η εμφάνισή τους αποτελεί από μόνη της αιτία επικοινωνίας με το γιατρό, διότι μπορεί να αναγγέλει καταστάσεις που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, όπως μια αναφυλαξία. Ο γιατρός θα κρίνει αν το παιδί πρέπει να παραπεμφθεί για ειδικό έλεγχο ή αντιμετώπιση.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση επίσης, ανεξαρτήτως αιτίου κνίδωσης είναι κοινή . Βασικός κορμός θεραπείας είναι τα αντιισταμινικά από το στόμα, σε δόσεις που μπορεί να υπερβούν τις συνιστώμενες. Πάντα όμως υπό ιατρική καθοδήγηση. Σημαντική θέση στη θεραπεία της κνίδωσης κατέχουν τα κορτικοειδή, οι αναστολείς λευκοτριενίων και βιολογικοί παράγοντες, σε επίμονες και πολύ ιδιαίτερες καταστάσεις.
Η κνίδωση μπορεί να οφείλεται όπως είπαμε και σε φυσικούς παράγοντες όπως το κρύο ή η ζέστη και τότε μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη. Για παράδειγμα, πρέπει να σκεφτόμαστε την κνίδωση όταν μετά από θαλάσσιο μπάνιο σε κρύα θάλασσα, παρατηρούμε συμπτώματα όπως εκείνα που αναφέραμε και αντιστοιχούν στην κνίδωση. Αυτό, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αποτελεί επείγουσα αιτία αναφοράς στο γιατρό μας.
Η γνώση και η πληροφόρηση για καταστάσεις όπως η κνίδωση, προσφέρουν στο γονέα ή όποιον έχει την ευθύνη μικρών παιδιών μια επιπλέον ασπίδα θωράκισης για την ασφάλειά τους.
Σκοπός αυτής της ενημέρωσης είναι η αναγνώριση καταστάσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες εξελίξεις και ο σωστός χειρισμός τους, προς όφελος του παιδιού.
Μαρία Κουλούρη
Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Kaplan AP. Urticaria and angioedema. In: Middleton’s Allergy: Principles and practice, 7th, Adkinson NF, Bochner BS, Busse WW, Holgate ST, Lemanske RF, Simons FER (Eds), Mosby, St Louis, MO 2009. Vol 2, p.1063.
- Sackesen C, Sekerel BE, Orhan F, et al. The etiology of different forms of urticaria in childhood. Pediatr Dermatol 2004; 21:102.