Η απάντηση στο ερώτημα αν κάποιο σύμπτωμα που παρουσιάζεται σε σχέση με λήψη φαρμάκου, οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση, δεν είναι πάντοτε δυνατή. Συνήθως μιλάμε για ανεπιθύμητες αντιδράσεις σε φάρμακα που δεν είναι προβλέψιμες και συμβαίνουν σε δόσεις που είναι γενικά ανεκτές στον υπόλοιπο πληθυσμό.
Στην παιδική και εφηβική ηλικία η φαρμακευτική αλλεργία είναι η δεύτερη αιτία αλλεργικών αντιδράσεων μετά τις τροφές. Τα συχνότερα ενοχοποιούμενα φάρμακα είναι τα β -λακταμικά αντιβιοτικά, ακολουθούν τα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη, τα εμβόλια, οι σκιαγραφικές ουσίες, τα κυτταροστατικά και οι βιολογικοί παράγοντες.
Οι κλινικές εκδηλώσεις μπορεί να είναι άμεσες εντός λεπτών ή και ωρών από τη λήψη του σκευάσματος και επιβραδυνομένου τύπου, που λαμβάνουν χώρα σε ώρες ή και ημέρες μετά. Ανάλογα με τον μηχανισμό που κινούν στον οργανισμό, μπορεί να προβάλλουν με εξάνθημα, έντονο κνησμό, οιδήματα, καθώς και συμπτώματα από το αναπνευστικό, το νευρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα. Ευτυχώς, στα παιδιά οι αναφυλαξίες από φάρμακα σπανίζουν.
Μια ιδιαιτερότητα στην παιδική ηλικία είναι η εμφάνιση εξανθημάτων ιογενούς αιτιολογίας, που συχνά συγχέονται με αλλεργικό εξάνθημα. Αυτή είναι μια περίπτωση που αφορά πολλά περιστατικά και ερμηνεύεται λανθασμένα ως «αλλεργία» ενώ δεν είναι. Η μόνη λύση για την διαλεύκανση του πραγματικού αιτίου είναι η πρόκληση με το φάρμακο. Αυτή γίνεται σε εξειδικευμένο χώρο με τον κατάλληλο εξοπλισμό . Σε ορισμένες περιπτώσεις η πρόκληση δεν είναι εφικτή, όπως σε περίπτωση έντονης συστηματικής αντίδρασης, που αφορά περισσότερα συστήματα του οργανισμού , όπως Σύνδρομο Stevens Johnson, ή η τοξική επιδερμική νεκρόλυση. Τότε η υπεύθυνη ουσία διακόπτεται δια βίου.
Υπάρχει μια κατηγορία ασθενών που εμφανίζει συμπτώματα αναφυλαξίας μετά την λήψη μη στερινοειδών αντιφλεγμονωδών και ιδιαίτερα ασπιρίνης και την άθληση. Στην περίπτωση αυτή συνιστάται απόλυτα αποφυγή του φαρμάκου και αντικατάστασή του με άλλο άλλης χημικής ομάδας, για να αποφευχθεί το φαινόμενο class effect /επίδραση τάξης.
Επειδή η φαρμακευτική αλλεργία είναι μια αντίδραση υψηλού κινδύνου, πρέπει να αποκλείεται αν από το ιστορικό γεννάται υπόνοια. Διότι εκτός από την επικινδυνότητά της, είναι λάθος να μπαίνει εσφαλμένα ο χαρακτηρισμός αλλεργία σε φάρμακο εκεί όπου δεν υφίσταται. Το πολύ καλό και ακριβές ιστορικό θα βοηθήσει τον ιατρό στη σωστή διερεύνηση. Για την φαρμακευτική αλλεργία δυστυχώς δεν υπάρχουν έγκυρες και εύχρηστες εργαστηριακές εξετάσεις.
