Ατοπική Δερματίτιδα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ;

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης δερματική κατάσταση. Συνήθως αφορά την βρεφική και την πρώτη παιδική ηλικία, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και αργότερα. Χαρακτηρίζεται από ξηρό κνησμώδες δέρμα, με βλάβες που καταλαμβάνουν συνήθως το πρόσωπο ή/και το τριχωτό κεφαλής, τις επιφάνειες πίσω από τα γόνατα και τους αγκώνες. Πρακτικά μπορεί να εμφανισθούν σε όλες τις περιοχές του σώματος.

ΕΙΝΑΙ Η ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΗ;

Η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι μεταδοτική και δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Αντίθετα, έχει κληρονομική βάση.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ;

Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη. Φαίνεται ότι εμπλέκονται παράγοντες γενετικοί και περιβαλλοντικοί. Τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα έχουν υπεραντιδραστικό ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο προκαλεί φλεγμονώδη αντίδραση δέρματος ως απάντηση σε εξωγενείς παράγοντες. Κλινικά, αυτό μεταφράζεται σε ξηρό, κνησμώδες δέρμα , επώδυνο κάποιες φορές.

Η ιατρική έρευνα έχει δείξει ότι κάποια παιδιά με ατοπική δερματίτιδα έχουν μία μετάλλαξη στο γονίδιο της πρωτεΐνης φιλαγκρίνης. Αυτή έχει σα ρόλο την ακεραιότητα του δερματικού φραγμού. Η μετάλλαξη οδηγεί σε ελλειματικό δερματικο φραγμό, απώλεια υγρών και εισροή μικροβιακών και ιογενών παραγόντων, οι οποίες οδηγούν σε δερματικές λοιμώξεις.

ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ Η ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ;

Η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να σχετίζεται με άσθμα και ατοπική δερματίτιδα όπως και με τροφική αλλεργία. Άλλωστε, η ατοπική ερματίτιδα αποτελεί την πρώτη έκφραση αλλεργίας, χρονικά στη ζωή του ανθρώπου. Έρευνες δείχνουν ότι η ατοπική δερματίτιδα σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ;

Μέχρι σήμερα αυυτό που βοηθά είναι οι θεραπευτικές μέθοδοι που στόχο έχουν την ένυδάτωση του δέρματος και την μείωση της φλεγμονής.

Αυτό επιτυγχάνεται με πρόγραμμα περιποίησης, το οποίο περιλαμβάνει καθαρισμό με ήπια καθαριστικά, χωρίς ερεθιστικούς παράγοντες και σαπούνι. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν αξιόλογα προϊόντα καθαρισμού, ανάλογα με την ξηρότητα του δέρματος και την εποχή. Έτσι, σε έντονη ξηρότητα προτιμάμε ελαιώδεις υφές (Xeracalm cleanser Avène, Syndet La roche, Atoprel Frezyderm). Το μπάνιο να είναι σύντομο και ,αν είναι δυνατο, τρεις φορές την εβδομάδα. Έτσι, δεν χάνεται η υγρασία του δέρματος και μειώνεται ο ερεθισμός.

Σημαντικότατη είναι η ενυδάτωση 2-3 φορές την ημέρα. Καλύτερη απορρόφηση των ενυδατικών κρεμών γίνεται σε νωπό δέρμα, είτε μετά το μπάνιο είτε μετά από επιθέματα ιαματικού νερου (τα βρίσκεται σε φαρμακεία και μεγάλα σούπερ μάρκετ). Και στην περίπτωση αυτή, προτιμάμε βάλσαμα το χειμώνα και γαλακτώματα το καλοκαίρι. Στη χώρα μας, η θάλασσα συνήθως δρα θεραπευτικά.

Η χρήση αντιισταμινικών για ττη μείωση του κνησμού σπάνια βοηθά και δεν εντάσσεται στη θεραπεία.

Σε μεγαλύτερης βαρύτητας δερματίτιδα μπορεί να χρειαστούν τοπικοί παράγοντες με κατασταλτική δράση, κορτικοειδή ή φωτοθεραπεία. Αυτά όμως χορηγούνται κατόπιν ιατρικών οδηγιών.

Σε περίπτωση επιμόλυνσης με σταφυλόκοκκο, ενδέχεται να χορηγηθεί αντιβιοτική αγωγή από το στόμα.

ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΡΣΕΙΣ;

Κάποιες φορές η δερματίτιδα οφείλεται σε αλλεργία, τροφική ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στην περίπτωση αυτή, αποφεύγουμε το αίτιο, όσο είναι εφικτό και μέχρι να αποδράμει η ευαισθητοποίηση, όπως συμβαίνει με την αλλεργία στο αυγό.

Κατά τα άλλα, ακολουθούμε κλιμακωτή θεραπεία. Ένα βήμα πάνω από την ενυδάτωση αποτελεί η χρήση κρέμας με κορτικοειδή. Η δοσολογία μπορεί να κυμαίνεται από μια έως δύο φορές την ημέρα. Σημαντική είναι η σταδιακή μείωση. Πολλοί ασθενείς χρειάζονται το κορτικοειδές μία φορά την εβδομάδα για καιρό.

Κάποιες φορές, παρά την επιμελή θεραπεία, εμφανίζονται εξάρσεις χωρίς εμφανές αίτιο. Πρέπει να οπλιζόμαστε με υπομονή, καθώς η ατοπική δερματίτιδα αποτελεί απρόβλεπτο νόσημα. Θα αντιληφθεί ογονιός ότι οι ψυχικές μεταπτώσεις ενός παιδιού, αποτυπώνονται στο δέρμα του. Γι αυτό, ο ατοπικός ασθενής χρειάζεται περισσότερο την φροντίδα στην καθημερινότητά του, ώστε να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής του, με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, φυσική διατροφή, καθαρό αέρα και σωματική δραστηριότητα.

Μαρία Κουλούρη

Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ