ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΑΓΕΛΑΔΑΣ : ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Μαρία Κουλούρη  Βακαλοπούλου

Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος MD, PhD

Η αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος αφορά κατά κύριο λόγο την παιδική ηλικία και ιδιαίτερα τα βρέφη και τα νήπια. Είναι εξαιρετικά σπάνια στον ενήλικα. Λόγω του ότι μπορεί να αποβεί πολύ επικίνδυνη για τον ασθενή αλλά και γιατί μιμείται άλλες καταστάσεις, είναι χρήσιμο οι γονείς και όσοι έχουν την επιμέλεια ανατροφής των παιδιών να αναγνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εκδηλωθεί. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία.Σε επίπεδο παθοφυσιολογίας, η αλλεργία μπορεί να υποβοηθείται από την ανοσοσφαιρίνη IgEή να είναι μη IgEμεσολαβούμενη.

Πότε ξεκινούν τα συμπτώματα; Οι κλινικές εκδηλώσεις μπορούν να ξεκινήσουν λίγες ημέρες μετά την εισαγωγή του αγελαδινού γάλακτος στη διατροφή του βρέφους. Υπάρχει όμως περίπτωση να εκδηλώνεται σύμπτωμα μέσω της πρωτεΐνης που περνά από το μητρικό γάλα. Συνήθως αυτό που υπάρχει στην αντίληψή μας για την αλλεργία είναι τα εξανθήματα, δηλαδή οι εκδηλώσεις από το δέρμα. Αυτό , αν και είναι σωστό δεν αποτελεί τη μόνη εκδήλωση.

Η επαγόμενη από την ανοσοσφαιρίνη Ε αλλεργία είναι υπεύθυνη για τις περιπτώσεις αναφυλαξίας. Τότε, μιλάμε για μία γρήγορα εξελισσόμενη, απειλητική για τη ζωή κατάσταση, που πρέπει να γίνεται αντιληπτή το συντομώτερο δυνατό. Τα συμπτώματα ξεκινούν σε λίγα λεπτά ή το πολύ 2 ώρες από τη χορήγηση του γάλακτος και μπορεί να είναι κνιδωτικάεξανθήματα, ερυθρότητα δέρματος, ανησυχία πρωτοφανής για το παιδί αλλά και υπνηλία- λήθαργος. Εκδηλώσεις από το πεπτικό, όπως έμετοι και διάρροιες μπορεί να οφείλονται σε αλλεργία είτε IgEή nonIgEμεσολαβούμενη. Η εισπνοή σταγονιδίων μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα, όπως ρινική καταρροή, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή.

Η εμμέσου τύπου μη IgEμεσολαβούμενη αλλεργία εκδηλώνεται κλινικά μέσω κυρίως του δέρματος και του πεπτικού. Από το δέρμα μπορεί να προβάλλει ως ατοπική δερματίτιδα. Η αλλεργία στο γάλα είναι η δεύτερη μετά το αυγό αιτία ατοπικής δερματίτιδας στα παιδιά.

Από το πεπτικό μία κοινή εκδήλωση αποτελεί η αποβολή αίματος και βλέννης στα κόπρανα τους πρώτους 6-8 μήνες. Αυτή η εικόνα ορίζεται σαν αλλεργική πρωκτοκολίτιδα. Παράλληλα, έντονοι κολικοί, σημαντική γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή δυσκοιλιότητα μπορεί να έχουν την αιτιολογία τους στην συγκεκριμένη αλλεργία.

Μία ξεχωριστή οντότητα που προβάλλει με εμέτους ή/και διάρροιες 2-4 ώρες μετά τη χορήγηση γάλακτος ή γαλακτοκομικού και επιφέρει στο παιδί λήθαργο και κάποιες φορές αφυδάτωση, είναι η επαγόμενη από τροφική πρωτεΐνη εντεροκολίτιδα (FPIES). Η περίπτωση κατά την οποία η χορήγηση του γάλακτος συνοδεύεται με υδαρείς κενώσεις σε βρέφη έως 9 μηνών, τα οποία δεν αναπτύσσονται ικανοποιητικά και μπορεί να έχουν δυσαπορρόφηση, χαρακτηρίζεται ως επαγόμενη από τροφική πρωτεΐνη εντερίτιδα. Συχνά προβάλλει μετά από επεισόδιο λοιμώδους διάρροιας. Πρακτικά η αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων με υποαλλεργική φόρμουλα, έχει καταστήσει αυτή την κατάσταση εξαιρετικά σπάνια.

Αλλεργικές ηωσινοφιλικές διαταραχές πεπτικού :παρουσιάζονται σε κάθε ηλικία. Συμπτώματα που προβληματίζουν είναι το άλγος κατά την κατάποση (δυσφαγία), οπισθοστερνικό άλγος ,η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που δεν ανταποκρίνεται στην κλασσική αντιπαλινδρομική αγωγή, επεισόδια πνιγμονής. Επιπρόσθετα, απώλεια βάρους, διαταραχές ανάπτυξης αλλά και διάρροιες, έμετοι και επιγαστραλγία μπορεί να σημαίνουν ηωσινοφιλικές αλλεργικές γαστρντεροπάθειες.

Σύνδρομο Heiner (αλλεργική πνευμονική αιμοσιδήρωση). Πρόκειται για σπάνια κατάσταση που επηρεάζει κυρίως τα βρέφη. Οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης (πυρετό, βήχα, ρινική συμφόρηση)  καθώς και αιμόπτυση, ανορεξία, ανεπαρκή πρόσληψη βάρους και αιματοχεσία. Στο αίμα κυκλοφορούν IgGαντισώματα έναντι των πρωτεϊνών του γάλακτος. Η ακτινογραφία θώρακα δείχνει διάχυτες διηθήσεις .

Συμπερασματικά, η αλλεργία στο γάλα αγελάδος μπορεί να μιμείται πολλές καταστάσεις με ποικίλες εκφάνσεις. Λόγω της σπουδαιότητας που μπορεί να έχουν αυτά τα συμπτώματα για τη ζωή του παιδιού, η γνώση και όχι ο πανικός και η παραπληροφόρηση είναι ο καλύτερος σύμβουλος.

1. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣRonaRJ, KeilT, SummersC, etal. The prevalence of food allergy: a meta-analysis. J Allergy Clin Immunol 2007; 120:638.
2. Høst A. Cow’s milk protein allergy and intolerance in infancy. Some clinical, epidemiological and immunological aspects. Pediatr Allergy Immunol 1994; 5:1.
3. Heine RG, Elsayed S, Hosking CS, Hill DJ. Cow’s milk allergy in infancy. CurrOpin Allergy Clin Immunol 2002; 2:217.
4. Järvinen KM, Chatchatee P. Mammalian milk allergy: clinical suspicion, cross-reactivities and diagnosis. CurrOpin Allergy Clin Immunol 2009; 9:251.
5. Bahna SL. Cow’s milk allergy versus cow milk intolerance. Ann Allergy Asthma Immunol 2002; 89:56.
6. Høst A, Halken S. A prospective study of cow milk allergy in Danish infants during the first 3 years of life. Clinical course in relation to clinical and immunological type of hypersensitivity reaction. Allergy 1990; 45:587.
7. Schrander JJ, van den Bogart JP, Forget PP, et al. Cow’s milk protein intolerance in infants under 1 year of age: a prospective epidemiological study. Eur J Pediatr 1993; 152:640.
8. Saarinen KM, Juntunen-Backman K, Järvenpää AL, et al. Supplementary feeding in maternity hospitals and the risk of cow’s milk allergy: A prospective study of 6209 infants. J Allergy Clin Immunol 1999; 104:457.
9. Schoemaker AA, Sprikkelman AB, Grimshaw KE, et al. Incidence and natural history of challenge-proven cow’s milk allergy in European children–EuroPrevall birth cohort. Allergy 2015; 70:963.
10. Woods RK, Abramson M, Bailey M, Walters EH. International prevalences of reported food allergies and intolerances. Comparisons arising from the European Community Respiratory Health Survey (ECRHS) 1991-1994. Eur J Clin Nutr 2001; 55:298.
11. Osterballe M, Mortz CG, Hansen TK, et al. The prevalence of food hypersensitivity in young adults. Pediatr Allergy Immunol 2009; 20:686.
12. Jansen JJ, Kardinaal AF, Huijbers G, et al. Prevalence of food allergy and intolerance in the adult Dutch population. J Allergy Clin Immunol 1994; 93:446.
13. Stöger P, Wüthrich B. Type I allergy to cow milk proteins in adults. A retrospective study of 34 adult milk- and cheese-allergic patients. Int Arch Allergy Immunol 1993; 102:399.

Lam HY, van Hoffen E, Michelsen A, et al. Cow’s milk allergy in adults is rare but severe: both casein and whey proteins are involved. Clin Exp Allergy 2008; 38:995.