ΕΞΑΝΘΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ : ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΑΛΛΕΡΓΙΑ;
Μαρία Κουλούρη, Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Η εμφάνιση εξανθημάτων στην παιδική ηλικία είναι ,αληθινά, πολύ συχνή. Συνήθως, αποτελεί πρόσθετο παράγοντα ανησυχίας και τις περισσότερες φορές επικρατεί η άποψη της αλλεργικής φύσης του εξανθήματος. Είναι αυτονόητο ότι ο γονιός δεν θα κάνει τη διάγνωση και ούτε κανείς έχει αυτή την απαίτηση. Είναι όμως χρήσιμο να μπορεί να διακρίνει το εξάνθημα που θα τον οδηγήσει σε άμεση επικοινωνία με το γιατρό του. Διότι υπάρχουν εξανθήματα που απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση καθώς μπορεί να σημαίνουν καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή του παιδιού. Τα εξανθήματα, αν και εμφανίζονται στο δέρμα, δεν είναι πάντα δερματολογική υπόθεση.
Ας ορίσουμε όμως, τι είναι το εξάνθημα; Πρόκειται για αλλαγή στην ομαλή εμφάνιση του δέρματος, με τη μορφή ερυθρών βλαβών, άλλοτε άλλης απόχρωσης και έκτασης. Μπορεί να έχει μορφή τσιμπήματος κουνουπιού, με περίβλημα δαντελωτό, να μοιάζει με μικρά κεφαλάκια καρφίτσας που ενώνονται,να έχει φουσκάλα με υγρό,να είναι όμοιο με ακμή, να έχει υφή αδρή ή/και φυσσαλιδώδη. Τα σημεία που εμφανίζεται είναι πρακτικά όλο το σώμα εκτός από το τριχωτό του κεφαλιού. Παρουσιάζεται κάποιες φορές και μέσα στο στόμα.Μόνο η ανεμευλογιά και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα του βρέφους εμφανίζονται στο τριχωτό της κεφαλής. Μπορεί να συνοδεύεται ή όχι με πυρετό και να εξαφανίζεται ή όχι με την πίεση. Να προκαλεί φαγούρα στο παιδί ή ανησυχία στο βρέφος.
Μέσα σε όλη αυτή την πληθώρα πληροφοριών, ποιο είναι το ύποπτο για αλλεργία εξάνθημα;
Το αλλεργικό εξάνθημα κατά κανόνα είναι κνιδωτικό, συνοδεύεται δηλαδή με έντονη φαγούρα. Αυτό δε σημαίνει ότι και τα εξανθήματα που προκαλούν οι ιώσεις δεν μπορεί να είναι κνιδωτικά,όπως η περίπτωση της ανεμευλογιάς. Μπορεί να έχει οποιαδήποτε μορφή και κατανομή στο σώμα. Συνήθως σχετίζεται άμεσα με έναν αιτιολογικό παράγοντα. Τροφές, φάρμακα, στρες, άσκηση, τσιμπήματα εντόμων σχετίζονται με αλλεργικά εξανθήματα. Τις περισσότερες φορές εξάνθημα και πυρετός δεν είναι αλλεργία. Αντίθετα, εξάνθημα και βήχας ή πόνος στο στομάχι ή δυσκολία στην κατάποση, μπορεί να σημαίνει αναφυλαξία. Η τελευταία είναι εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση, χωρίς χρονοτριβή.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, άτυπα ιογενή εξανθήματα που αποτελούν την κατάληξη μιας ήπιας αναπνευστικής ή γαστρεντερικής λοίμωξης, σχεδόν ποτέ δεν είναι αλλεργικά. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε εξανθήματα όπως λέμε «πορφυρικά» ή «πετεχειώδη», τα βυσσινί χρώματος εξανθήματα που δεν εξαφανίζονται με την πίεση. Αυτά, μπορεί να σημαίνουν σοβαρότατες καταστάσεις εκτός αλλεργίας και χρήζουν οπωσδήποτε ιατρικής εκτίμησης.
Συνοπτικά, ένας γονέας θα σκεφτεί την αλλεργία όταν το παιδί εμφανίσει εξάνθημα με κνησμό, ακόμη περισσότερο όταν αυτό έχει στενή χρονική συσχέτιση με τροφή ( σε διάστημα έως μιας ώρας από τη λήψη της), ή φάρμακο ( κυρίως μετά τις πρώτες δόσεις) και κατά δεύτερο λόγο με άσκηση, έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες ή στρες.
Σε όλες τις παραπάνω καταστάσεις ο μόνος που μπορεί να αποφανθεί υπεύθυνα είναι ο θεράπων ιατρός. Ιδιαίτερη προσοχή όμως πρέπει να δίνεται στην περίπτωση που το εξάνθημα συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να υποκρύπτουν εξίσου σοβαρές καταστάσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ.
- Drago F, Paolino S, Rebora A, et al. The challenge of diagnosing atypical exanthems: a clinico-laboratory study. J Am Acad Dermatol 2012; 67:1282.
- Chuh A, Zawar V, Law M, Sciallis G. Gianotti-Crosti syndrome, pityriasis rosea, asymmetrical periflexural exanthem, unilateral mediothoracic exanthem, eruptive pseudoangiomatosis, and papular-purpuric gloves and socks syndrome: a brief review and arguments for diagnostic criteria. Infect Dis Rep 2012; 4:e12.
- Brandt O, Abeck D, Gianotti R, Burgdorf W. Gianotti-Crosti syndrome. J Am Acad Dermatol 2006; 54:136.