Κατοικίδια και μωρό: υπάρχει κίνδυνος αλλεργίας;
Μαρία Κουλούρη
Παιδίατρος Παιδοαλλεργιολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Σε επιδημιολογικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως, η αλλεργική ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα σκύλου ή γάτας, σχετίζεται ισχυρά με άσθμα. Ιδανικά, αν γνωρίζαμε με βεβαιότητα την επίπτωση της διαβίωσης με σκύλο ή γάτα στην ανάπτυξη αλλεργικής ευαισθητοποίησης και κατά συνέπεια αλλεργικών νοσημάτων, θα είχαμε δυνατότητες προληπτικής παρέμβασης. Τέτοια βεβαιότητα δεν υπάρχει. Μελέτες δείχνουν ότι πρώιμη έκθεση σε αλλεργιογόνα ενδέχεται να διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για την εγκατάσταση ανοσολογικής ανοχής. Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ των δρόμων της αλλεργίας και της συμβίωσης, ο οργανισμός επιλέγει τη συμβίωση, ανεχόμενος τις προκλήσεις που δεν τον θέτουν σε κίνδυνο.
Συγκεκριμένα, σε μία μελέτη κοόρτης στην οποία παρακολουθήθηκαν τα άτομα από τη γέννηση έως και τα 18 έτη, βρέθηκε ότι η έκθεση σε γάτα κατά τον πρώτο χρόνο ζωής σχετίσθηκε με μειωμένη αλλεργική ευαισθητοποίηση στη γάτα κατά τα 18 χρόνια. Αντίστοιχα, στην ίδια μελέτη, τα οφέλη από την πρώιμη έκθεση σε σκύλο, ήταν περισσότερο εμφανή. Σε μια παρόμοια μελέτη που έγινε στη Σουηδία, βρέθηκε ότι η συχνότητα των αλλεργιών μειώνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός των κατοικίδιων. Η συχνότητα για κάθε αλλεργικό νόσημα μειώθηκε από 47% σε 35% με μία γάτα ή ένα σκύλο στο σπίτι, και σε 26% με περισσότερα από δύο κατοικίδια.
Συχνά οι γονείς ρωτούν —
- για την επίδραση που θα έχει στην υγεία του βρέφους ένα κατοικίδιο. Με επιστημονικά τεκμήρια, δεν πρέπει να δίνεται συμβουλή απομάκρυνσης ενός κατοικίδιου από το σπίτι, σε περίπτωση που περιμένουν μωρό. Ούτε όμως υπάρχει και η σαφής σύσταση να αποκτήσουν κατοικίδιο με σκοπό την αποφυγή των αλλεργικών νοσημάτων.
Σε περίπτωση που το παιδί εμφανίζει συμπτώματα άμεσα σχετιζόμενα με την επαφή του με το ζώο, όπως ρινίτιδα, βήχα, δερματίτιδα, τότε η γνώμη ενός αλλεργιολόγου είναι η πιο ιδανική λύση.
Οι εξετάσεις μπορεί να δείξουν ότι το παιδί έχει ευαισθητοποιηθεί αλλεργικά στο κατοικίδιο, αλλά να παρουσιαστούν και άλλα αλλεργιογόνα που ενδέχεται να του προκαλούν συμπτώματα.
Η απομάκρυνση του κατοικίδιου μπορεί να αποτελέσει λύση μόνο σε περίπτωση που τα συμπτώματα οφείλονται αποκλειστικά σε αυτό και κρίνονται σημαντικής βαρύτητας. Στην πράξη, η συμβουλή που δίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν είναι απλή.
- Αν ένα μωρό παρουσιάζει συμπτώματα όταν έρχεται σε επαφή με κατοικίδιο, υπάρχει περίπτωση να βελτιωθούν ή να εξαλειφθούν με τον καιρό;
Επειδή υπάρχει τόσο αυτή όσο και η περίπτωση επιδείνωσης, η εκτίμηση ξεχωριστά της κάθε περίπτωσης επιβάλλεται. Πάντως εφόσον υπάρχει υποψία αλλεργικής ευαισθητοποίησης, πρέπει τουλάχιστο το κατοικίδιο να μην μπαίνει στο υπνοδωμάτιο του μωρού.
- Αν είναι καλύτερο να αποκτά κανείς «υποαλλεργικά» κατοικίδια;
Φαίνεται ότι κάποιες ράτσες έχουν χαμηλότερο αλλεργιογόνο από τα μείζονα αλλεργιογόνα του είδους. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ακριβές και δεν είναι εξακριβωμένη η απουσία αλλεργιογονικότητας.
Εξαιτίας των περιορισμένων επιστημονικών δεδομένων, δεν υπάρχει σύσταση απομάκρυνσης ενός κατοικίδιου λόγω της επερχόμενης έλευσης ενός μωρού.
Στην περίπτωση που παρατηρούνται ύποπτα συμπτώματα, η αλλεργιολογική διερεύνηση πρέπει να προηγείται οποιασδήποτε διαχειριστικής απόφασης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Remes ST, Castro-Rodriguez JA, Holberg CJ, et al. Dog exposure in infancy decreases the subsequent risk of frequent wheeze but not of atopy. J Allergy Clin Immunol 2001; 108:509.
- Stoltz DJ, Jackson DJ, Evans MD, et al. Specific patterns of allergic sensitization in early childhood and asthma & rhinitis risk. Clin Exp Allergy 2013; 43:233.
- Bufford JD, Reardon CL, Li Z, et al. Effects of dog ownership in early childhood on immune development and atopic diseases. Clin Exp Allergy 2008; 38:1635.
- Sandin A, Björkstén B, Bråbäck L. Development of atopy and wheezing symptoms in relation to heredity and early pet keeping in a Swedish birth cohort. Pediatr Allergy Immunol 2004; 15:316.